یکی دیگر از محورهای عمده حمایت دولت کویت و خاندان حکومتی این کشور از رژیم عراق در طی سالهای جنگ، حمایتها و مساعدتهای نظامی آن بوده است. محور حمایتهای نظامی دربرگیرنده حمل و ارسال مهمات و تسلیحات جنگی، واگذاری جزایر استراتژیک، همکاری اطلاعاتی، اجازه استفاده از حریم هوایی و امثال اینها می باشد. ذیلا به نمونه هایی از اینگونه کمکها که تا حدود زیادی علنی بوده است و جای شک و تردیدی در آنها نیست، اشاره می کنیم.
ارسال و انتقال مهمات جنگی
1- در ساعت 15/8 روز دوشنبه 19 مرداد ماه سال 1360، ناوگان نیروی دریائی جمهوری اسلامی ایران یک کشتی تجارت دانمارکی بنام ال اس-کت را در دهانه ورودی تنگه هرمز در 5/8 مایلی سواحل ایران مشاهده کرد و بوسیله مخابره پیام جویای نوع محموله کشتی تجارتی دانمارکی و مقصد آن شد. کاپیتان کشتی مزبور اظهار داشت که کشتی حامل کالای جنگی به مقصد عراق از طریق یکی از بنادر کویت و نیز حامل کالاهای دیگر به مقاصد امارات متحده عربی و بندر کوچین در هندوستان است. در بارنامه محموله کشتی مزبور صریحا ذکر شده بود که این کشتی حامل کالای جنگی به مقصد عراق از طریق بنادر کویت می باشد.ناوگان دریایی جمهوری اسلامی ایران طبق مقررات بین المللی زمان جنگ، کشتی مزبور را ابتدا به شرق جزیره هرمز و سپس به بندرعباس هدایت نمود تا کالای جنگی آن را تخلیه نماید و سپس کشتی را آزاد کند. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به همین مناسبت با انتشار بیانیه ای اعلام داشت که ایران امنیت کشتیرانی در تنگه هرمز را با قدرت کامل تأمین می کند ولی به دولت عراق و هیچ دولت دیگری اجازه نمی دهد که از این حسن نیت سوء استفاده کرده و در شرایط جنگی، کالای جنگی به مقصد عراق حمل کنند. وزارت خارجه ایران در این بیانیه همچنین به دولتهابی که تسهیلات بندری خود را جهت ارسال کمک و کالای جنگی به عراق در اختیار این کشور قرار می دهند، اخطار کرد که در صورت تکرار این گونه اقدامات، قاطعانه عمل خواهد کرد.
حدود ده ماه قبل از این جریان، روزنامه وال استریت ژورنال نوشته بود که: کاروانهای مهمی از ارتش کویت حامل سلاحهای جنگی و مهمات وارد عراق شده اند. این روزنامه از قول شاهدان عینی در مرزهای کویت و عراق اضافه کرده بود: عده ای از افسران و سربازان کویتی نیز بدنبال این کاروانها از مرز گذشته اند و از چند روز پیش نیروهای کویتی در یکی از جزایر نزدیک شط العرب مستقر شده اند.
2- رئیس اداره بنادر کویت در تاریخ 8/10/1360 اعلام کرد: طی یازده ماه گذشته بنادر کویت با حداکثر ظرفیت کار کرده اند تا با ازدحام ایجاد شده بر اثر افزایش بیسابقه کالا مقابله کنند. وی اظهار داشت که طی سالهای گذشته شش میلیون تن کالا در بنادر کویت تخلیه شده و این رقم نسبت به مقدار کالای تخلیه شده در سال 1977، 31 درصد افزایش یافته است.ناظران سیاسی در همان زمان، علت اصلی افزایش ظرفیت بنادر کویت را، استفاده رژیم عراق از آنها دانستند چرا که ظرفیت بنادر عراق در اثر جنگ به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود.3- رادیو مونت کارلو که موضعی خصمانه نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارد در تاریخ 7/5/61 گزارش داد که از آغاز
عملیات اخیر ایران موسوم به رمضان، کارشناسان نظامی تأکید کرده اند که ارتش عراق به منظور مقابله با حمله تازه ایران، به سلاحهای مدرن پیشرفته مجهز شده اند و ظرف چند هفته اخیر توانسته اند تمام اسلحه از دست داده خود را جبران سازند، همین کارشناسان فاش ساختند که جنگ افزار مورد نیاز عراق از طریق کویت به بغداد و سپس به جبهه های نبرد ارسال می شود و دولت کویت نقش بسیار مهمی در پیروزیهای اخیر عراق ایفا کرده است.
4- خبرگزاری جمهوری اسلامی در تاریخ 8/3/62 از کویت گزارش داد: طبق اظهارات شاهدان عینی حدود 235 تریلر و کامیون حامل تجهیزات نظامی که تعدادی از آنها حامل تانک و موشک بوده اند و استتار شده بودند، در جاده ای که به مرز عراق منتهی می شود، دیده شده اند. به گفته همین شاهدان، عبور این کامیونها باعث راه بندان و ترافیک سنگین در این جاده شده بود.5- کشتی کویتی المحراق در سی ام خرداد 1364 با 10500 تن محموله، توسط نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی توقیف شد و پس از سه هفته بدنبال تخلیه محموله های آن که بطور غیرمستقیم توان رزمی ارتش عراق را می توانست افزایش دهد، آزاد گردید. مقامات نیروی دریایی ایران اظهار داشتند که پس از بازرسی کشتی المحراق و ملاحظه بارنامه آن، آنچه را که دقیقا در بارنامه به عنوان عراق مشخص شده بود همراه با بخشی از کالاهایی که بارنامه هایشان مشکوک تشخیص داده شد، تخلیه گردید و کشتی المحراق با کالاهای باقیمانده به مقصد کویت حرکت کرد.
دیوید بد فورد ناخدای کشتی المحراق قبل از ترک آبهای ایران، طی بیانیه ای ضمن شرح چگونگی کنترل کشتی که به مقصد عراق بارگیری شده بود و اشاره به اینکه بخشی از محمولات کشتی بنا به ماهیت آنها و تشخیص مقامات ایرانی در زمره کالاهایی قرار می گیرد که بطور مستقیم و غیرمستقیم به توانایی جنگی عراق کمک می کند، اعلام کرد در خلال
عملیات بازرسی من خود را موظف به همکاری با مقامات نیروی دریابی ایران دانسته و در جهت اجرای حق قانونی بازرسی و حفظ محموله کشتی از هیچگونه کمکی مضایقه نکردم.6- نشریه فارین ریپورت چاپ لندن با انتشار مقاله ای تحت عنوان عراق تانک بدست می آورد نوشت: عراق خود را با سیاست دولت انگلیس مبنی بر عدم عرضه سلاحهای مرگبار به طرفین جنگ خلیج بگونه ای تطبیق داده است که علیرغم این ممنوعیت کویت تانکهای انگلیسی چیفتن را در اختیار عراق می گذارد.
منابع فارین ریپورت، یکی از تانکها را که از مرز کویت به مقصد بغداد در حرکت بوده دیده اند.
این نشریه در ادامه مقاله مزبور می نویسد: در تمام منطقه تنها ایران، کویت و عمان تانکهای چیفتن در اختیار دارند. سفارش کویت برای 160 دستگاه تانک چیفتن در سال 1979 انجام گرفت، علامتی که روی تانک چیفتن دیده شده در مرز کویت و عراق، مشاهده شده با علائم کویتی مطابقت داشته است.
فارین ریپورت همچنین اضافه کرده است: اکثر وسائط مخصوص حمل و نقل تانک در ارتش عراق ساخت کمپانی "فاون" آلمان غربی است ولی چیفتنی که در عراق دیده شده بوسیله یک کمرشکن "اسکالمل" انگلیسی که آن هم تازه بنظر می رسید، حمل می شد. تنها کشورهایی که در این منطقه تانک برهای جدید اسکالمل دارند، اردن و کویت هستند. خودروهای اردنی به رنگ سبز تیره هستند در حالیکه تانک بری که در عراق دیده شد به رنگ زرد شنی یعنی همرنگ اسکالمل های کویت بوده است.
7- یک افسر بلندپایه کویتی ضمن مصاحبه ای با نشریه الانصار چاپ بیروت، مشارکت رژیم کویت در جنگ عراق علیه ایران را افشاء نمود. نشریه الانصار با درج این مصاحبه به نقل از وی نوشت: در آغاز تجاوز رژیم عراق به خاک جمهوری اسلامی، امیرکویت طی دستورالعمل محرمانه ای به فرمانده نظامی این کشور، مقرر داشت که بندرگاه شعیبیه کویت به منظور انتقال سلاحهای دریافتی رژیم عراق در اختیار این کشور قرار داده شود. به گفته افسر مزبور از آن زمان تاکنون ارسال این کمکها به سوی عراق توسط کاروانهای حامل تجهیزات نظامی و مهمات بین ساعات 24 لغایت 4 بامداد ادامه داشته است و بدین منظور جاده های حفاظت شده ای از بندرگاه شعیبیه تا مرز عبدلی و صفوان به این امر اختصاص داده شده است.
افسر کویتی در مورد نوع سلاحهای ارسالی از این طریق به عراق اظهار داشت: تاکنون موشکهای زمین به زمین ساخت شوروی، تانکهای تی 72، تانکهای سنتوریون ساخت انگلیس، موشکهای هاوک ساخت امریکا و انواع هلیکوپتر همراه با مقادیر زیادی مهمات از این طریق روانه عراق می شود. وی همچنین ارسال تجهیزات متعلق به ارتش کویت را به عراق تأیید کرد و گفت: از جمله این سلاحها می توان شصت فروند موشک زمین به زمین متعلق به تیپ ششم ارتش کویت و همچنین تعداد زیادی از توپهای دوربرد "ابواردین" ساخت فرانسه و تعدادی از تانکهای تیپ سی و هشتم زرهی ارتش کویت را ذکر کرد که در مراحل اولیه بوسیله کامیونهای نظامی کویتی به منطقه زبیر در عراق منتقل می شد و سپس به مقامات عراقی تحویل می گردید.
8- روزنامه جمهوری اسلامی چاپ تهران در تاریخ 30/7/65 به نقل از تلکس محرمانه نشریه چاپ پاریس نوشت: مصر درباره فروش پانصد میلیون دلار جنگ افزار که برخی از آنها با کسب امتیاز از شرکتهای غربی در داخل مصر تولید می شود، سرگرم مذاکره با عراق است. این قرارداد شامل فروش هواپیما، موشک و خمپاره اندز می گردد. طبق گفته
منابع دیپلماتیک عرب، بسیاری از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز در قبال قاهره و بغداد متعهد شده اند که کل هزینه این معاملات را تقبل نمایند. به نقل از همین
منابع، تصریح شده است که عربستان و کویت جمعا وعده یک کمک چهار میلیارد دلاری را بابت خرید تسلیحات به رژیم عراق داده اند.
9- مقارن با تحولات چشمگیر جبهه های نبرد بین ایران و عراق که با
عملیات زنجیره ای و پیاپی نیروهای جمهوری اسلامی در سالهای 64 و 65، رژیم عراق تحت شدیدترین فشارهای دوران جنگ قرار گرفته بود و می رفت که شهر مهم و استراتژیک بصره را بدنبال
عملیات کربلای 5، فتح 4 و کربلای 8 از دست بدهد، حکومت کویت در یک اقدام آشکار حمایتگرانه از رژیم عراق، معاهده ای در زمینه تأمین بودجه شبکه دفاعی شهر بصره با عراق امضاء کرد.
ر اساس این معاهده، رژیم عراق اقدام به ریشه کن کردن چهار صد هزار الی نیم میلیون نخل از نخلستانهای بصره نموده و کویت در مقابل هر نخل، چهار دلار به عراق پرداخت می کند. رژیم کویت با تلاش برای سرپوش گذاردن بر محتوای این معاهده و حفظ ظاهر آن، امضای معاهده را از طرف کویت به شیخ ابراهیم رعج الصباح سرپرست سازمان کشاورزی و صید کویت سپرد و سفیر عراق در کویت نیز این قرارداد را از طرف عراق امضاء نمود.
رژیم کویت مبلغ پنج میلیون دلار در این رابطه به عراق پرداخت کرد که بخشی از آن قیمت نخلها، و مابقی که حدود سه میلیون دلار می شد، بعنوان کمک رژیم کویت در ساخت پروژه شبکه جدید دفاعی نیروهای عراق در بصره به شمار می آمد.
هیأتهای دیپلماتیک در کویت، این قرارداد را شرکت آشکار رژیم کویت در جنگ عراق و ایران، که در نوع خود بی سابقه بود توصیف کردند.
10- گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در تاریخ 18/12/66 حاکی از آن بود که امداد رسانی به رژیم عراق از طریق خاک کویت همچنان ادامه دارد و ستون کامیونهای نظامی که از بندر شعیبیه عازم عراق بوده اند، در جاده بین دو کشور دیده شده است. همچنین گزارشاتی در مورد انتقال تجهیزات و مهمات جنگی از بنادر شویخ و دوهه کویت به مقصد عراق در دست است.
واگذاری جزایر استراتژیک
مسأله واگذاری جزایر سه گانه بوبیان، فیلکه و وربه کویت به عراق و ادعاهای رژیم عراق در خصوص مالکیت این سه جزیره، سابقه ای طولانی دارد و ریشه های آن به زمان استقلال عراق در سال 1933 و زمان به استقلال رسیدن کویت در 1961 باز می گردد. در خلال اختلافات مرزی ایران و عراق قبل از معاهده 1975 الجزایر که به پاره ای درگیریهای مرزی منجر گردید، رژیم عراق فشار خود را برای استفاده از جزایر فوق الذکر بر علیه ایران، افزایش داد و برای حمایت و دفاع از بندر ام القصر خود خواستار واگذاری و یا اجاره این جزایر از سوی کویت به عراق شد. لکن در نیل به هدف خود بطور کامل موفق نشد. جریان تاریخی و ابعاد سیاسی اختلافات مرزی عراق و کویت را در فصل مربوط به روابط این دو کشور بررسی خواهیم کرد.
اما قضیه واگذاری جزایر سه گانه فوق، بخصوص جزیره استراتژیک بوبیان به رژیم عراق جهت بهره برداری نظامی بر علیه جمهوری اسلامی ایران در خلال جنگ بطور مشخص در سال 1363 مطرح گردید.
پیش از بررسی ابعاد سیاسی نظامی واگذاری جزایر مزبور از سوی کویت به رژیم عراق بعنوان مصداقی از کمکها و مساعدتهای نظامی کویت به عراق، لازم است به منظور شناخت موقعیت این جزایر به لحاظ استراتژیکی مشخصات آنها را باجمال مرور کنیم.
مشخصات جزایر سه گانه کویتی
1- جزیره بوبیان
جزیره بوبیان در شمال شرقی کویت با حدود یک هزار و پانصد کیلومتر مربع وسعت، بزرگترین جزیره کویت است. این جزیره در مدخل شط العرب و مشرف به پایگاه دریایی ام القصر عراق قرار دارد. کمترین فاصله بوبیان با خاک عراق تقریبا 20 کیلومتر می باشد و فاصله آن تا آبادان نیز در همین حدود است.بوبیان بطور تقریبی در 65 کیلومتری جنوب غربی دهانه خورموسی، 190 کیلومتری شمالغربی خارک و 250 کیلومتری شمالغربی بوشهر قرار دارد. بخشهای شمال و شمال شرقی این جزیره که در مجاورت خاک عراق قرار دارد، پست و باتلاقی است. بوبیان را یک پل بتونی بطول 2500 و عرض 19 متر به خاک اصلی کویت متصل کرده است. کشتیها می توانند از زیر بخشی از این پل که در قسمت جنوبی جزیره بوبیان احداث گردیده، عبور کنند. این پل به کویت امکان می دهد که در صورت لزوم نیروهای خود را به داخل این جزیره منتقل نماید. کویت از مدتها پیش، بخصوص در مواقعی که با تهدید یا بحران خاصی از سوی عراق یا ایران مواجه می شود، تلاش می کند با استقرار ادوات پدافندی و احداث استحکامات نظامی و حتی ساختمانهای مسکونی و وسایل تفریحی، حضور خود را در این جزیره به اثبات رساند.
واقع شدن جزیره بوبیان در امتداد جزیره مهم خارک، اهمیت استراتژیکی این جزیره را دو چندان کرده است و رژیم عراق که بدلیل انسداد اروندرود و انهدام اسکله های نفتی البکر و الامیه و سپس فاو راههای ارتباطی خود با خلیج فارس و توانایی انجام
عملیات دریایی را از دست داده بود، به انحاء مختلف برای تصرف یا استفاده از این جزیره اقداماتی انجام داد، تا ضمن بدست آوردن قدرت مانور و
عملیات دریایی به تأسیسات حیاتی جمهوری اسلامی ایران در جزیره خارک نیز صدمه وارد کند.
2- جزیره وربه
جزیره بسیار کوچک وربه که در حال حاضر غیرمسکونی است، در شمال جزیره بوبیان و در فاصله ای کمتر از 20 کیلومتر از آبادان قرار دارد و بوسیله باریکه آبی خوربوبیان از جزیره بوبیان جدا شده است. این جزیره نیز مانند بوبیان مشرف بر بندر ام القصر عراق است، بندری که در زمان عبدالکریم قاسم رئیس جمهور اسبق عراق تأسیس شد و در سالهای بعد توسعه یافت.
3- جزیره فیلکه
جزیره کوچک فیلکه با پنجاه کیلومتر مربع مساحت، در شمال شرقی خاک اصلی کویت واقع شده و کمتر از 20 کیلومتر با آن فاصله دارد. کرانه های غربی این جزیره مسکونی است و قریب به پنج هزار نفر جمعیت دارد. فاصله فیلکه تا جزیره خارک حدود 180 کیلومتر است. در جزیره فیلکه یک فرودگاه وجود دارد و دولت کویت تجهیزات پدافندی در آن مستقر کرده است. بر اساس برخی اخبار غیررسمی کویت قصد دارد این جزیره را با احداث پلی به خاک اصلی این کشور مرتبط نماید.
دولتهایی که از زمان کودتای 1957 در عراق به حکومت رسیده اند، پیوسته درصدد تصاحب قسمتهایی از خاک کویت و علی الخصوص سه جزیره فوق الذکر بر آمده اند و حتی در بعضی مواقع، اقداماتی نظیر اعزام نیروهای نظامی به خاک کویت و تهدیدات علنی نیز انجام داده اند. در طی سالهایی که جنگ بین ایران و عراق جریان داشت، رژیم عراق به منظور بدست آوردن امتیاز استفاده از جزایر سه گانه کویت به ایجاد ناامنی و اضطراب از طریق اعزام گروههای خرابکار و تروریست به کویت مبادرت ورزید و این گونه اقدامات را نیز به تهدیدات و تعرضات قبلی خود افزود، بطوری که بدنبال ترور نافرجام امیر کویت در سال 1364، برادر وی ترور شیخ صباح را با تهاجم نظامی عراق به خاک این کشور مرتبط دانست. در سال 1360 نیز یک هیأت بلندپایه نظامی عراق به ریاست رئیس اطلاعات ارتش این کشور برای گفتگو در زمینه همکاریهای نظامی و استفاده از جزایر کویت در
جنگ تحمیلی به کویت سفر کرد و این در حالی بود که شش روز قبل از آن صدام حسین در مصاحبه با روزنامه کویتی الانباء گفته بود که از کویت خواسته است جزیره بوبیان را برای ساختن یک پایگاه دریایی که در جنگ با ایران برایش جنبه حیاتی دارد، به مدت 99 سال به عراق اجاره دهد، وی همچنین اظهار داشته بود که کشورش این جزیره را از آن رو نیاز دارد که راه خروجی موجود عراق از خلیج فارس کافی نیست و آبهای ساحلی نیز بسیار کم عمق هستند.
به هرحال رژیم عراق تا سال 1363 بصورت کامل نتوانسته بود از جزایر مورد بحث برای اهداف نظامی علیه ایران استفاده کند تا اینکه در تاریخ 19/8/63 مطبوعات کویت خبری مبنی بر سفر شیخ سعد عبدالله ولیعهد و نخست وزیر این کشور به عراق را درج کردند که هدف از آن گفتگو در زمینه اختلافات مرزی دو کشور و اطلاع از نتایج کار کمیته مشترک دو کشور به منظور بررسی مشکلات مرزی، اعلام شده بود. چندی قبل از این سفر صدام حسین شخصا واگذاری یا اجاره جزایر مزبور را به عراق، شرط اصلی حل اختلافات مرزی دو کشور اعلام کرده بود.در تاریخ 24/8/63 ولیعهد کویت در پی بازگشت از عراق خاطرنشان ساخت که وزرای کشور عراق و کویت به زودی برای بررسی مسأله مرزهای مشترک دو کشور که بیش از بیست سال مورد اختلاف طرفین بوده است، دیدار خواهند کرد. در همین حال مطبوعات کویت گزارش دادند که در مذاکرات بین مقامات کویتی و عراقی یک توافق اصولی در مورد مرزهای مشترک 160 کیلومتری دو کشور حاصل شده است. هسته اصلی این توافق اصولی، معلق گذاردن بحث اختلافات ارضی و مناقشات مرزی تا پایان جنگ عراق و ایران و اجازه دولت کویت به رژیم عراق مبنی بر استفاده از جزایر سه گانه کویتی بود.
انتشار خبر اجازه بهره برداری از جزایر کویتی توسط مقامات این کشور به رژیم عراق با واکنش جدی و شدید مقامات جمهوری اسلامی مواجه شد و سخنگوی شورای عالی دفاع اعلام کرد که کویت بایستی از تصمیم خود بازگردد و یا بپذیرد که چنانچه نیروهای جمهوری اسلامی جزایر مزبور را به تصرف در آوردند، آنها را عراقی تلقی کرده و دولت کویت حق ادعای تملک نسبت به آنها را نخواهد داشت.هنوز چند روزی از بازگشت نخست وزیر کویت از بغداد و اعتراضات شدید جمهوری اسلامی ایران به اجازه بهره برداری از جزایر مزبور به عراق نگذشته بود که در تاریخ 27/8/63، راشدالراشد قائم مقام وزیر امور خارجه کویت با کاردار جمهوری اسلامی ایران در این کشور ملاقات کرده و اطمینان داد که سه جزیره بوبیان، وربه، و فیلکه همچنان در تملک کویت است و به هیچ وجه به عراق واگذار نشده است.
در همین شرایط نخست وزیر و ولیعهد کویت با همراهی وزرای دفاع، کشور، برنامه ریزی و نفت و رئیس ستاد ارتش و رئیس بخش مهندسی تأسیسات نظامی، از جزایر سه گانه و مراکز نظامی و مرزی شمال کویت دیدار کرد و ایجاد تأسیسات دفاعی جدید و تمهیدات لازم جهت استقرار نیرو و سلاحهای سنگین را در این جزایر بررسی نموده و مورد تأکید قرار داد. تکذیب واگذاری جزایر سه گانه به عراق، هر چند بطور غیررسمی و تنها در دیدار قائم مقام وزارت خارجه کویت با کاردار جمهوری اسلامی صورت گرفت و نیز سفر نخست وزیر این کشور به جزایر مزبور، تا حدودی از دامنه تشنج کاست اما در تاریخ 28/8/63 رادیو بغداد در گفتار ساعت 30/12 خود، علت هشدار جمهوری اسلامی ایران به کویت را کمکهای کویت به عراق خواند و اعلام کرد در این جزایر هر چه باشند ایرانی نیستند بلکه عربی می باشند، خواه از آن کویت و خواه از آن عراق. این مطلب با توجه به انعکاس موضوع دیدار قائم مقام وزارت خارجه کویت با کاردار جمهوری اسلامی ایران در این کشور در مطبوعات کویت بطور نادرست که در آن عنوان شده بود که راشدالراشد از کاردار ایران در مورد هشدارهای این کشور توضیح خواسته است، سبب شد که موضع گیری ایران شدیدتر شود و به موضع بیطرفی رسمی کویت و شورای همکاری خلیج که کویت عضو فعال آن بشمار می رفت و همواره ادعای میانجیگری داشت، خدشه وارد گردد.
به هر حال، مسأله واگذاری جزایر استراتژیک بوبیان، وربه و فیلکه از سوی کویت به رژیم عراق در هاله ای از ابهامات، سخنان ضد و نقیض مقامات کویتی و تأیید و تکذیب قضیه فروماند و تهدیدات جمهوری اسلامی ایران در خصوص تصرف آنها و عدم واگذاری جزایر به کویت، اگرچه بعد از فتح شبه جزیره فاو صورت جدی به خود گرفت، لکن تحولات بعدی جنگ و سیاست نظامی جمهوری اسلامی مانع از اجرای آن گردید. بطوریکه، در طی چند سالی که شبه جزیره فاو در تصرف ایران بود، تعرضی نسبت به جزایر کویتی صورت نگرفت اما اخبار و گزارشات متعددی گویای این امر است که هواپیماها، هلیکوپترها و نیروهای اطلاعاتی رژیم عراق از موقعیت جزیره بوبیان بطور مکرر استفاده می کرده اند. بهره برداری های نظامی رژیم عراق از جزایر کویتی بر علیه مواضع نیروهای جمهوری اسلامی ایران، در جریان اقدام مشترک نیروهای آمریکایی، عراقی و کویتی در مسال 67 که به بازپس گیری شبه جزیره فاو و دیگر مناطق تحت تصرف ایران منجر شد، به اوج خود رسید.
همکاری نظامی اطلاعاتی کویت و عراق
بیم و هراس کویت از توسعه دامنه جنگ عراق و ایران، بطوریکه شراره های آن دامنگیر این کشور نیز بشود، مقامات کویتی را به اتخاذ تدابیری جهت جلوگیر از این امر سوق داد. از آنجا که کویت با توجه به زمینه و سابقه تعرضات عراق به خاک خود و نیاز مبرم رژیم عراق به استفاده از جزایر استراتژیک کویت، احتمال اشغال قسمتهایی از سرزمین خود را از سوی نیروهای عراقی می داد، پیوسته در طی مدت جنگ تلاش می کرد که به طریقی رضایت مقامات رژیم عراق را جلب نماید و اقدامات احتمالی آنان را در حد کنترل شده ای نگهدارد. علیهذا، سفر مقامات سیاسی و نظامی دو کشور بطور متناوب انجام می شد و در هر مرحله توافقهایی بین دو کشور صورت می گرفت.
از سوی دیگر، رژیم کویت با نگرانی و تشویشی که از ناحیه جمهوری اسلامی احساس می کرد و این کشور را به لحاظ ایدئولوژیکی و صدور انقلاب و نیز خطرات احتمالی تعرض نظامی، در مقابل خویش می دید، بیش از پیش خود را نیازمند هم پیمانان نظامی و امنیتی یافت و به اقداماتی متوسل شد که از آن جمله می توان به تقویت بنیه نظامی و دفاعی از طریق خرید تسلیحات مدرن آمریکایی، انگلیسی و روسی پیشنهاد تشکیل شورای همکاری خلیج فارس و عقد قراردادهای دفاعی و نظامی مشترک با کشورهای عضو این شورا و نیز نزدیکی با رژیم عراق، اشاره کرد.
همکاریهای نظامی و اطلاعاتی دو کشور کویت و عراق در طی مدت جنگ علاوه بر تأمین بخشی از تسلیحات و ابزار جنگی مورد نیاز عراق توسط کویت و ایجاد تسهیلات لازم جهت انتقال مایحتاج رزمی عراق از طریق خاک و بنادر این کشور و صرفنظر از موارد عمده ای همچون واگذاری جزایر استراتژیک که مستقلا مورد بحث قرار گرفت، مواردی را نیز دربر می گیرد که حاکی از نوعی هماهنگی و همسویی در اتخاذ استراتژی دفاعی و مبادله اطلاعات نظامی و همکاریهایی از این قبیل می باشد. ذیلا به نمونه هایی از این موارد اشاره می کنیم.
1- بر اساس اطلاعاتی که در تاریخ 10/1/65 در اختیار مقامات ایرانی قرار گرفت، روشن شد که یکی از مأموریتهای کشتی های کویتی در آبهای خلیج فارس، جمع آوری اطلاعات برای رژیم عراق بوده است . بر پایه این گزارشها ، پایگاه دریائی کویت در خلیج فارس با جمع آوری اطلاعاتی در ارتباط با جنگ و ارسال آن برای فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق، اطلاعات مورد نظر رژیم عراق را تأمین می نماید.2- یک افسر بلندپایه کویتی طی مصاحبه ای با نشریه الانصار چاپ بیروت، فاش ساخت که: دولت کویت پایگاه نظامی علی سالم را برای هواپیماهای عراق گشوده است و بسیاری از پروازهای هواپیماهای عراقی برای بمباران مناطق مختلف ایران از این پایگاه صورت می گیرد. وی همچنین تشکیل نیروهای سپر جزیره، متشکل از نظامیان کشورهای عربی خلیج فارس را اقدامی در جهت پشتیبانی از رژیم حاکم بر عراق توصیف کرد و گفت: این نیروها که مرکز آن در منطقه حیوات واقع است توسط افسران سعودی و کویتی اداره می شود و کارشناسان نظامی آمریکایی بر آن نظارت کامل دارند. در این پایگاه مدرن ترین تجهیزات اطلاعاتی و رادار بکار گرفته شده است.
3- در اواسط سال 1366، دولت کویت موافقت خود را با ایجاد یک خط مستقیم تماس میان کویت و عراق، اعلام داشت. این خط ارتباطی تلفنی مستقیم به منظور مطلع نمودن مقامات نظامی کویت از ساعت و برنامه پرواز هواپیماهای عراقی از پایگاههای خود در عراق و هماهنگی لازم جهت بهره برداری از آسمان کویت در مأموریتهای خود، ایجاد شد.
منابع گزارش دهنده این خبر اضافه کرده بودند که محل تلفن مستقیم مزبور در عراق، ستاد فرماندهی نیروی هوایی عراق در پایگاه هوایی استان ناصریه می باشد بلافاصله پس از پرواز هواپیماهای عراقی، با استفاده از تماس تلفنی مستقیم، هماهنگی های لازم جهت استفاده از خدمات راداری بعمل می آید.4-در تاریخ 10/3/66 مقامات جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند که هفت قایق کویتی را در خور عبدالله واقع در بخش شمالی خلیج فارس که تنها راه ارتباطی عراق با خلیج فارس در آن زمان بود، به اتهام جاسوسی و جمع آوری اطلاعات رزمی به نفع رژیم عراق بازداشت کرده اند.اطلاعیه رسمی ایران در این خصوص حاکی از آن بود که خدمه هفت قایق مزبور اعتراف کرده اند که در حالی که به ماهیگیری در خور عبدالله تظاهر می کردند، اطلاعات مورد نظر ارتش عراق را نیز بدست آورده و به آنها می داده اند.
اعزام عراقیهای مقیم کویت به جبهه های جنگ عراق علیه ایران
از جمله اقدامات دیگری که رژیم کویت در خلال جنگ در جهت حمایت از عراق انجام داده است، فراهم آوردن شرایط و امکاناتی برای انتقال عراقی های مقیم کویت به عراق بود که با هماهنگی مقامات رسمی دو کشور و به منظور تأمین نیروی انسانی مورد نیاز در جبهه ها صورت می گرفت. اینگونه اقدامات گرچه در اکثر مواقع با ایجاد تضییقات و فشارهایی بر اتباع عراقی مقیم کویت صورت می گرفت اما با تبلیغات دستگاههای رسمی و غیررسمی به آن ظاهر اعزام داوطلبانه داده می شد. چند نمونه ای که ذیلا بدان اشاره می شود، بیانگر این مطلب هستند.
1- بر اساس گزارشهای موجود، دولت کویت در اواخر سال 1363 در راستای هماهنگی با خواستهای رژیم عراق، اتباع عراقی شاغل در مؤسسات بخش خصوصی را تحت تعقیب قرار داده و آنان را جهت رفع کمبود پرسنل مورد نیاز جبهه ها به عراق فرستاد. شرطه های کویتی در بعضی موارد شبانه به منازل کارگران و اتباع عراقی مقیم کویت هجوم آورده و دستگیرشدگان را در مرز عبدلی به مقامات عراقی تحویل می دادند. اینگونه اقدامات از سوی دولت کویت، موجب برانگیخته شدن موج ترس و اضطراب برای عراقیهای مقیم کویت گشته بود.
2- در اوایل سال 1364، سفارت عراق در کویت از اتباع عراقی مقیم این کشور خواسته بود که برای جبران کمبود نیروی انسانی در صفوف ارتش عراق به این سفارت
خانه مراجعه کنند تا ترتیب اعزام و شرکت آنان در جنگ علیه ایران داده شود. در همین رابطه گزارشهای موجود نشان می دهد که دولت کویت 300 خانوار عراقی مقیم کویت را بازداشت کرد تا ترتیبات لازم جهت انتقال آنان به عراق انجام پذیرد.3- خبرگزاری عراق در تاریخ 11/1/65 از کویت گزارش داد که یک گروه از اتباع عراقی مقیم کویت که این خبرگزاری آنان را داوطلبان عراق و عرب خواند، از کویت به مقصد عراق حرکت کرده اند تا در نبرد علیه ایران مشارکت نمایند.سفیر عراق در کویت در مراسم اعزام این گروه طی سخنانی اظهار داشت که با این اقدامات داوطلبانه یک سری مفاهیم اصیل زنده و مطرح می گردد و این گونه کارها حاکی از دلبستگی اعراب به سرزمین مادری خود و دفاع از آن در قبال هرگونه تجاوزی می باشد.